นวดแผนไทยดั้งเดิม เป็นศาสตร์โบราณที่มีประวัติยาวนานในประเทศไทย โดยผสมผสานการนวด การกดจุด และการยืดกล้ามเนื้อเข้าด้วยกัน มักถูกใช้เพื่อรักษาสุขภาพและป้องกันการเกิดโรค การนวดแผนไทยได้รับอิทธิพลจากการแพทย์แผนจีนและอินเดีย โดยเฉพาะโยคะและอายุรเวท แต่มีการพัฒนาเทคนิคเฉพาะของไทยเอง
ขั้นตอนของการนวดแผนไทยดั้งเดิม มักเริ่มจากการนวดกล้ามเนื้อและกดจุดสำคัญ ๆ ตามเส้นพลังงานที่เรียกว่า “เส้นสิบ” ซึ่งเป็นเส้นทางพลังงานในร่างกาย คล้ายกับระบบเมอริเดียนในแพทย์แผนจีน โดยใช้มือ นิ้ว ข้อศอก หรือเข่าเพื่อกดและนวด
ประโยชน์ของการนวดแผนไทย ได้แก่:
- บรรเทาอาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ
- ช่วยเพิ่มการไหลเวียนของเลือด
- ส่งเสริมการผ่อนคลายและลดความเครียด
- เพิ่มความยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อและข้อ
นอกจากนี้ นวดแผนไทยยังถือเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติ (Intangible Cultural Heritage) โดยองค์การยูเนสโกในปี 2019